Zastosowanie hormonalnej terapii zastępczej u kobiety po usunięciu macicy i przy­datków zależy od zaawansowania endometriozy i od osobistych preferencji ginekologa. Istnieje obawa, że egzogenne estrogeny będą stymulowały pozostawione resztkowe ogniska endometriozy, powodując nawrót objawów; w najcięższych przypadkach może dojść do niedrożności jelit lub moczowodów. Z tego powodu niektórzy lekarze nie stosują hormonalnej terapii zastępczej u [...]

Alternatywne metody leczenia Metody te są dobrze opisane w opracowaniu „Understanding endometriosis”, przy­gotowanym przez Caroline Hawkridge. Olej z wiesiołka (EPO), będący bogatym źródłem kwasu gamma-linolenowego, blokuje wytwarzanie leukotrienów i jest uważany za lek skuteczny w bólach brzucha wywołanych endometriozą. Poza tym zmniejsza on nasilenie niektórych działań ubocznych danazolu, takich jak np. kurcze mięśni. Do innych [...]

Tradycyjnie leczeniem hormonalnym w endometriozie usiłowano naśladować ciążę lub menopauzę, opierając się na klinicznym spostrzeżeniu, że endometrioza cofa się w tych stanach fizjologicznych. Istnieją skąpe dowody co do leczniczego wpływu ciąży, jednakże wywołany laktacją stan hipoestrogenizmu może mieć wpływ korzystny (podob­nie jak menopauza). Celem nowoczesnego leczenia hormonalnego jest nadal wywoływa­nie supresji jajników w nadziei, że [...]

Zasady leczenia Leczenie endometriozy jest zróżnicowane: zależy od zaawansowania choroby, obja­wów stwierdzanych u kobiety oraz od jej problemów związanych z płodnością. Zależy ono także od osobistego doświadczenia ginekologa oraz aparatury dostępnej w szpitalu. Radykalne postępowanie chirurgiczne zalecane jest u kobiet powyżej 40 roku życia, które mają objawy i chcą trwałego wyleczenia. Jest to całkowite usunięcie [...]

Endometrioza jest skojarzona z niepłodnością: u 30-70% kobiet diagnozowanych z powodu niepłodności stwierdza się endometriozę o różnym stopniu zaawansowania. Może to być zjawisko przypadkowe, gdyż istnieje mało dowodów na występowanie związków przyczynowych między endometriozą a niepłodnością. Jednakże wiadomo, że w ciężkiej postaci endometriozy anatomia narządów miednicy jest zaburzona: jajowody o upośledzonej wskutek zrostów drożności nie [...]

W przeszłości rozpoznanie endometriozy na podstawie kryteriów histologicznych wymagało wykonania laparotomii. Wraz z wprowadzeniem laparoskopii standardem dla ustalenia rozpoznania stała się wzrokowa ocena narządów miednicy i obecnie jest to najlepsza dostępna metoda. Typowe torbiele „czekoladowe” jajników i charakterystyczne zmiany w otrzewnej są łatwe do rozpoznania i jest sprawą dyskusyjną, czy te zmiany rutynowo powinny być [...]

Metody diagnostyczne Przydatne byłoby badanie krwi w kierunku endometriozy, które mogłoby być stoso­wane jako badanie przesiewowe w populacjach zwiększonego ryzyka, np. u kobiet niepłodnych, ciągle jednak trwają badania nad takim testem o dostatecznej czułości i swoistości. Testem, któremu poświęca się najwięcej uwagi, jest immunoradiometryczne oznaczanie stężenia CA-125 w surowicy. CA-125 jest antygenem błonowym, stwierdza­nym w [...]

Badanie przedmiotowe Odchylenia w badaniu przedmiotowym charakteryzują się dużą zmiennością i zależą od zaawansowania choroby. Najczęstszym objawem jest bolesność zagłębienia odbytniczo-macicznego (jamy Douglasa), często skojarzona z bolesnymi guzkami w obrębie przegrody odbytniczo-pochwowej i w więzadłach krzyżowo-macicznych. Macica może być nieruchoma, bolesna, w tyłozgięciu. W rzucie jajników mogą być wyczuwalne masy guzowate (endometrioza jajników). We wziernikach [...]

Endometriozie przypisuje się wiele objawów. Najczęstszym jest ból w podbrzuszu, który zwykle pojawia się 1-2 dni przed miesiączką i utrzymuje się w czasie jej trwania. Wiele kobiet skarży się także na występujące równocześnie parcie i bóle podczas oddawa­nia stolca i bóle dolnego odcinka kręgosłupa, promieniujące do uda. Częsta jest dyspareunia (bolesne stosunki płciowe) z powodu [...]

Wszelkie oceny rozpowszechnienia endometriozy mają charakter spekulacyjny, gdyż rozpoznanie może być ustalone tylko na podstawie laparoskopii lub laparotomii. Większość kobiet, u których dochodzi do tego zabiegu, ma bóle i/lub niepłodność, są więc one przedstawicielkami wyselekcjonowanej populacji. Dane dotyczące chorobowości są róż­ne: np. u 860 kobiet z ośmiu ośrodków, u których przeprowadzono laparoskopię z powodu bólów [...]