Obraz cytologiczny prezentuje całe możliwe spektrum zmian – od zupełnie pra­widłowego do ewidentnie nowotworowego. Teoretycznie najważniejsza jest przybliżona przynajmniej znajomość ryzyka progresji. W praktyce brak jednak ciągle jednoznacznych danych na temat przebiegu choroby, by ustalić rokowanie dla zmian niewielkiego stopnia. W postępowaniu należy się zatem kierować zasadą zachowania równowagi między nadgorliwością diagnostyczną i terapeutyczną a [...]

Przeważa pogląd, że jednorazowe stwierdzenie takiego obrazu cytologicznego nie wymaga innego postępowania jak tylko wcześniejsza (czyli po 6 miesiącach), ponowna kontrola. Dopiero jeśli zmiany utrzymują się w powtórnym badaniu, pacjentka wymaga kolposkopii. Nie wszyscy lekarze akceptują jednak taką zwłokę. Zwolennicy natychmiastowego kierowania na kolposkopię argumentują, że mimo iż w większości przypadków w badaniu kontrolnym zmiany [...]

Rola HPV w etiologii raka szyjki macicy nie jest ciągle całkowicie pewna. Jego powszechne występowanie zostało udowodnione i tym bardziej nasila powyższe wątpliwości. Zmiany komórkowe sugerujące infekcję nie stanowią same w sobie wskazania do częstszych badań kontrolnych. Zaleca się jednak odpowiednie postępowanie wobec ko­biet, u których objawom tym towarzyszą zmiany typu CIN. Jeżeli obraz cytologiczny [...]

Miarodajny wymaz musi zawierać komórki z całej strefy przejściowej, dlatego tak duże znaczenie ma odpowiednia technika jego pobrania. Zwykle najliczniej reprezentowane są złuszczone komórki nabłonka płaskiego. Podstawowym kryterium prawidłowości pobrania jest wystarczająca liczba komórek nabłonkowych, zależnie od wieku i stanu hormonalnego pacjentki. Wskazówką, że prawidłowo pobrano komórki ze strefy przejściowej, jest stwierdze­nie w wymazie szyjkowych [...]

Nabłonek szyjki ulega podczas cyklu miesiączkowego przemianom, co prawda mniej wyraźnym niż przemiany nabłonka pochwy pod wpływem gry hormonalnej. Oczywiście większość cytologów nie lubi wymazów pobranych w czasie miesiączki, kiedy to erytro­cyty, leukocyty, komórki endometrium i produkty rozpadu krwinek skutecznie zaciemniają pole widzenia. Czasem jednak nie ma innego wyjścia, na przykład jeśli istnieje obawa, że [...]

Jest ich wiele na rynku, ale najczęściej stosuje się szpatułkę Aylesbury, wykonaną z drewna i szerszą niż modele starsze. Łatwiej za jej pomocą pobrać komórki szyjki i komórki nabłonka strefy przejściowej. Odwrotny, bardziej płaski koniec szpatułki może być użyty w przypadku ziejącej szyjki lub też do wymazu ze sklepienia pochwy. Ostatnie ankiety przeprowadzone wśród lekarzy [...]

Statystyki zapadalności na raka inwazyjnego szyjki macicy nie uzasadniają objęcia skriningiem kobiet poniżej 20 roku życia, jeśli tylko zapewni się rozpoczęcie badań w grupie wiekowej 20-25 lat. Mimo że zmiany CIN zdarzają się u nastolatek, rak inwazyjny jest u nich wyjątkową rzadkością. Brak więc racjonalnych przesłanek do wykonywania rutynowych cytologii u nastolatek niezależnie od tego, [...]

W grupie kobiet młodych, szczególnie w przedziale wiekowym 25-34 lata, zaobser­wowano w ostatnich 10-15 latach znaczący wzrost zapadalności na raka szyjki macicy i umieralności z tego powodu. Stąd też w niektórych rejonach przyjęte jest badanie kobiet poniżej 35 roku życia w odstępach 3-letnich, a starszych – w 5-letnich. Dotychczasowa wiedza nie pozwala ani na potwierdzenie, [...]

Department of Health zaleca, by badanie wykonywane było „przynajmniej raz na 5 lat”. Istnieje pod tym względem duże zróżnicowanie regionalne – w niektórych okręgach obowiązują odstępy 5-letnie, w innych – 3-letnie, jeszcze gdzie indziej praktykowane są one zmiennie. Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że wynagrodzenie lekarzy pobierających wymazy ustalono na podstawie częstotliwości raz na 5,5 roku. [...]

Jak dotąd nie zostało to ostatecznie rozstrzygnięte. Niektóre publikacje starają się wykazać, że program nie przyniósł spodziewanych efektów w Wielkiej Brytanii, że jest on nieopłacalny i powinien być zaniechany. Oczywiście nasuwa się tu pytanie, kto ma oceniać te koszty – pacjentki, lekarze czy politycy. To prawda, że w Wielkiej Brytanii nie zaobserwowano jak dotąd, w [...]